De vleesindustrie zet graag een mooier beeld van zichzelf neer, en zaait daarnaast twijfel over de klimaateffecten van de veehouderij. De gebruikte tactieken zijn vergelijkbaar met die van de tabaks- en olie industrie. Als één van de grootste vleesbedrijven van Europa speelt Vion een cruciale rol in deze greenwashing, en met een jaaromzet van tegen de 5 miljard euro heeft de multinational genoeg te besteden.

DeSmog, een organisatie die desinformatie van bedrijven over klimaatverandering aan de kaak stelt, heeft vijf maanden onderzoek gedaan naar de PR en lobby van de vleesindustrie, waarbij Vion één van de tien vleesgiganten was waarop zij zich richtten. In deze blog vatten we een aantal hoogtepunten uit het rapport van DeSmog samen en voegen we wat informatie toe die we zelf hebben verzameld.

Belangrijkste desinformatie die Vion verspreidt

Bagatelliseren van de impact van de veehouderij op het klimaat: populair bij vleesproducenten is het bagatelliseren van hun klimaatimpact door de activiteiten die ze meetellen voor hun emissie berekeningen te beperken. Vion rapporteert alleen CO2-emissies die direct onder haar eigen controle vallen: 0,18 megaton CO2e per jaar. Als we echter alle emissies meetellen, is hun jaarlijkse uitstoot tussen de 11,6 (Milieudefensie) en 15,2 megaton (GRAIN en IATP) CO2e. Lees meer hier.

Keer op keer beweert Vion dat "Nederlands vlees milieuvriendelijk is" en zelfs dat varkensvlees minder CO2 produceert dan tofu.

Zaaien van twijfel over de effectiviteit van alternatieven voor vlees: hoewel Vion inmiddels plantaardige vleesopvolgers produceert met een aanzienlijk aandeel in de Nederlandse markt (lees hier meer), stellen ze ook dat "minder vlees eten niet per se bijdraagt aan meer duurzaamheid, omdat essentiële voedingsstoffen dan alleen in voldoende mate kunnen worden geconsumeerd door veel meer planten/groenten te eten", waarbij ze een misleidende studie aanhalen.

Promoten van de gezondheidsvoordelen van vlees: In een video die in 2020 werd uitgebracht, verklaarde Ronald Lotgerink, CEO van Vion, dat "we in 2050 10 miljard monden moeten voeden. Al die mensen hebben recht op veilig voedsel van goede kwaliteit." Onzin uiteraard: voor 1 kilo varkensvlees is zo'n 6,5 kilo plantaardig voedsel nodig - een zeer inefficiënte manier om kostbaar voedsel en land te gebruiken! Vion stelt dat vlees een exceptionele bron van voedingsstoffen is - en gaat daarbij in tegen verklaringen van o.a. de Amerikaanse Diëtisten Vereniging die stellen dat een plantaardige dieet gezond en volledig is.

Overdrijven van het potentieel van landbouwinnovaties om de ecologische impact van de vee-industrie te verminderen: de vleesindustrie schetst graag een technologisch toekomstbeeld om haar voortdurende groei te rechtvaardigen. Vion heeft enkele investeringen gedaan in verpakking en verwerking. Ook is Vion actief in allerlei industriecoalities die lobbyen voor technologische verbeteringen in de veehouderij als oplossing voor stikstof- en andere milieuproblemen.

Alle beweringen van Vion kunnen worden ontkracht. Vion verwijst naar misleidende studies of creëert eigen waarheden zoals "varkensvlees is beter dan tofu". De website en rapporten van Vion staan vol met dergelijke onwaarheden. In hun PR krijgt de Groene Weg veel aandacht en men zou denken dat deze dochteronderneming een belangrijk onderdeel is van Vion terwijl minder dan 1 procent van alle dieren die door Vion worden gedood onder zogenaamde "biologische" omstandigheden worden gehouden. De plantaardige productlijn van Vion, die door Albert Heijn en Plus supermarkten onder eigen merk worden verkocht, wordt strategisch gebruikt in marketing maar vervangt de vleesproductie in het geheel niet.

Beïnvloeding via lobby en coalities

Grote bedrijven als Vion worden beschermd door de overheid, en kunnen op zichtbare en minder zichtbare manieren invloed uitoefenen op beleid en wetten.

Vion zit aan tafel met de Nederlandse overheid en overlegt regelmatig met de minister van Landbouw. In 2018 deed Vion mee aan een overheidswerkgroep wat beleidsaanbevelingen maakte over duurzame landbouw en methaan reductie (CSR rapport 2018). Vion lobbied alleen of in samenwerkingsverbanden zoals met de LTO en andere multinationals zoals Friesland Campina, Cosun en Agrifirm. Lokale en nationale autoriteiten doen enorm hun best om sluiting van het bedrijf tijdens COVID-uitbraken te voorkomen; de minister van Landbouw heeft gelobbyd voor heropening van de Chinese markt voor varkensvlees. Vion heeft een overeenkomst met de gemeente Boxtel die onder meer voorziet in de sponsoring van sociale evenementen met vlees.

Vion is lid van lobbygroepen als de Coalitie Vitalisering Varkenshouderij, de Centrale Organisatie voor de Vleessector, de European Meat Network, the European Livestock and Meat Trades Union en de European Roundtable for Beef Sustainability. Ze zijn ook lid van het SAI network voor duurzame landbouw. Ze werken samen met verschillende universiteiten en personeel van Vion geeft zelfs colleges op Wageningen Universiteit over de voedingswaarde van vlees...

In de raad van commissarissen zitten leden die zijn aangesloten bij organisaties als de Rainforest Alliance (Ton van der Laan, dit jaar afgetreden) en AgriProFocus (Theo Koekkoek), wat allemaal bijdraagt aan het zogenaamde groene imago van Vion. Ook goed vertegenwoordigd in de raad van bestuur en raad van commissarissen zijn bedrijven en allianties als Ahold, Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV), Vlees.nl, de Duitse diepvriesorganisatie, ZLTO, Agri NL, de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie, en anderen.

Vooral op lokaal niveau sponsort Vion sportclubs en andere organisaties. De sponsoring van wielrenner Tom Dumoulin is vorig jaar gestopt nadat wij over deze belachelijke samenwerking publiceerden.

Vion onderhoudt ook relaties met sommige dierenwelzijnsorganisaties, zoals Eyes on Animals, de Dierenbescherming en de Animal Save Movement. Hoewel deze organisaties kritisch staan tegenover vleesconsumptie, bekritiseren ze het bedrijf Vion niet, en Vion gebruikt deze organisaties ook voor hun eigen PR.

Ten slotte berichten de reguliere media zelden over het verband tussen de consumptie van dierlijke voedingsmiddelen en klimaatverandering, en wanneer zij wel over het onderwerp berichten, leggen zij veel meer nadruk op de gevolgen van individuele consumentenkeuzes dan op de verantwoordelijkheid van grootschalige vleesconcerns.

Al deze tactieken dragen bij aan het imago van Vion als een dier- en milieuvriendelijk bedrijf dat een oplossing kan zijn voor de wereldwijde honger en de klimaatcrisis. Maar laten we duidelijk zijn: Vion is exemplarisch voor een kapitalistische, uitbuitende, destructieve multinational die onmiddellijk moet sluiten.